Պարտադիր կուտակային համակարգը Լատվիայում

2001 թվականի հունիսի 1-ից Լատվիայում գործում է 3 մակարդակի կենսաթոշակային համակարգ, դրանք են՝
                                          

1. Պետական կենսաթոշակային համակարգ (սերունդների համերաշխության),
2. Պարտադիր կուտակային համակարգ,
3. Կամավոր կենսաթոշակային ապահովագրություն:

Պարտադիր կուտակային համակարգը տարածվում է 1971 թվականի հունիս 1-ից հետո ծնվածների վրա: Այն անձիք, ովքեր ծնվել են 1951 թվականի հունիսի 2-ից 1971 թվականի հունիսի 1-ը, կարող են կամավոր միանալ կուտակային համակարգին:

Պարտադիր կուտակային համակարգից օգտվելու համար պետք չէ լրացուցիչ վճարներ անել:

Յուրաքանչյուր աշխատողի հաշվով ամսեկան սոցիալական ապահովագրության համար վճարվում է աշխատավարձի 34.09%, որից 10.5%-ը աշխատողն է վճարում, իսկ մնացած 24.09%-ը՝ գործատուն: Սոցիալական ապահովագրության վճարներից՝ 34.09%-ից, 20%-ը բաշխվում է պետական կենսաթոշակային և պարտադիր կուտակային համակարգերի միջև:

Տարիներ	Պետական կենսաթոշակային համակարգ (1-ին մակարդակ)	Պարտադիր կուտակային համակարգ (2-րդ մակարդակ)
2001-2006	18 %	2 %
2007	16 %	4 %
2008	12 %	8 %
2009-2012	16 %	2 %
2013-2014	18 %	4 %
2015	15 %	5 %
2016	14 %	6 %

Ինչպես արդեն նշել ենք պարտադիր կուտակային համակարգից օգտվելու համար լրացուցիչ վճար չի արվում, այդ գումարը ընդգրված է ընդհանուր պահումների մեջ: Պարտադիր կուտակային վճարի մասնաբաժինը կապված երկրի ֆինանսատնտեսական վիճակի հետ անընդհատ փոփոխվել է, մասնավորապես՝ 2008 թվականին պարտադիր կուտակային վճարը 8%-ից կտրուկ իջեցվել է 2%-ի: Վերջին տարիներին մասնակիորեն բարձրացվել է, սակայն դեռևս չի հասել նախաճգնաժամային 8%-ին: Ճգնաժամային տարիներին՝ 2009-2012,  պետական բյուջեի դիֆիցիտի նվազեցնելուն էր ուղղված պետական կենսաթոշակային համակարգի մասնաբաժնի ավելացումը ի հաշիվ պարտադիր կուտակայինի:

2014 թվականի համար Լատվիայում սահմանվել է նվազագույն և առավելագույն պահումների շեմեր.

·         Առավելագույն շեմը – 46400 եվրո տարեկան,

·         Նվազագույն շեմը – 3840 եվրո տարեկան (12ամիս*320եվրո):

Ներկայումս կենսաթոշակային տարիքը 62 տարեկան է, սակայն 2014 թվականից ամեն տարի կենսաթոշակային տարիքը 3 ամսով բարձրացվելու է մինչև 65 տարեկան:

Տեղեկատվության աղբյուրը՝ Լատվիայի Սոցիալական ապահովագրության պետական ֆոնդ